آیا نماز آیات برای خورشیدگرفتگی ۳ آبان ۱۴۰۱ واجب است؟ + روش، طرز، وقت و زمان، دستور، شیوه، نحوه و چگونگی کیفیت خواندن نماز آیات – تلگرام آپ

به گزارش سلام نو، یکی از علل واجب شدن نماز آیات، خورشیدگرفتگی یا همان کسوف است، اگرچه جزئی باشد. زمان خواندن نماز آیات از آغاز گرفتگی خورشید است و بنابر احتیاط واجب، باید به‌قدری تأخیر نیندازد که شروع به بازشدن کند، و اگر از آن وقت تا قبل از باز شدن کامل به تأخیر انداخت، باید نماز را بدون نیت ادا و قضا بخواند.

نماز آیات دو رکعت است و هر رکعت پنج رکوع دارد و به چند صورت خونده می شود.

در شیوه نخست قبل از هر رکوع، یک حمد و یک سوره خوانده می‌شود. در شیوه دوم سوره به پنج قسمت تقسیم می‌شود و قبل از هر رکوع یک قسمت از آن خوانده می‌شود در این صورت، در هر رکعت، فقط قبل از رکوع اول، سوره حمد خوانده می‌شود و قبل از رکوع‌های دیگر، فقط یک قسمت از پنج قسمت سوره دیگر.

نماز آیات اگر به سببی غیر از خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی باشد، هر زمان که به جا آورده شود، به نیت ادا است؛ اما نماز آیات خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی باید در زمان گرفتگی خورشید و ماه خوانده شود و اگر خوانده نشود، باید قضایش به جا آورده شود.

گفتنی است کل گرفتگی ۲ ساعت و ۲۲ دقیقه است که شروع آن به وقت ایران ۱۳:۴۱ بوده و تا ۱۶:۰۹ دقیقه قابل رؤیت بود.

در روایات از نماز آیات با این عنوان، یعنی صلاةالآیات یاد نشده است؛ بلکه با عنوان «صلاةالکسوف» از آن نام برده شده است اما در کتاب‌های فقهی هر دو عنوان برای آن به کار رفته است.

گفته می‌شود علت نام‌گذاری این نماز به نماز آیات، احتمالاً این است که انسان این پدیده‌ها را نشانه قدرت خدا و مالکیت او بر همه چیز بداند. پیامبر (ص) نیز روز مرگ فرزندش ابراهیم هنگامی که خورشید گرفت، خورشید و ماه را دو نشانه خداوند که سر به فرمان او دارند معرفی کرد و فرمود هر موقع یکی از آن دو گرفت، نماز آیات بخوانید.

نماز ایات چیست؟

نماز آیات نمازی است که به هنگام رخ دادن حوادث طبیعی‌ای مانند خورشیدگرفتگی، ماه‌گرفتگی، زمین‌لرزه و نیز هر پدیده‌ای طبیعی‌ای که موجب ترس بیشتر مردم شود، مانند بادهای زرد و سرخ واجب می‌شود. آیات جمع «آیه» یا «آیت» به معنای علامت و نشانه است و در روایتی خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی از نشانه‌های خدا دانسته شده است.

زمان خواندن نماز آیات

نماز آیات اگر به سببی غیر از خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی باشد، هر زمان که به جا آورده شود، به نیت ادا است؛ اما نماز آیات خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی باید در زمان گرفتگی خورشید و ماه خوانده شود ولی احتیاط مستحب آن است قبل از شروع به باز شدن نماز را بخواند؛ اگر خوانده نشود، باید قضایش به جا آورده شود.

نماز آیات چند رکعت است؟

نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد، نماز آیات به دو روش خوانده می‌شود.

روش خواندن نماز آیات

نماز آیات دو رکعت است و هر رکعت پنج رکوع دارد و می‌توان آن را دو گونه به جا آورد:

۱- بعد از نیّت، تکبیر بگوید و یک حمد و سوره تمام بخواند و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد، دوباره یک حمد و یک سوره تمام بخواند، باز به رکوع رود، تا پنج بار این کار را انجام دهد، بعد از بلند شدن از رکوع پنجم دو سجده کند و برخیزد و رکعت دوم را مانند رکعت اول به جا آورد و تشهد بخواند و سلام ‏دهد.

۲- بعد از نیت و تکبیر و خواندن حمد، آیه‌های یک سوره را پنج قسمت کند و یک قسمت از آن را بخواند و به رکوع رود، بعد سر بردارد و قسمت دوم از همان سوره را (بدون حمد) بخواند و به رکوع رود و همین طور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام کندد و بعد به رکوع رود و رکعت دوم را هم به همین صورت به جا آورد، مثلًا سوره «قُلْ هُوَ اللَّهُ احَدٌ» را به ترتیب زیر تقسیم کند: قبل از رکوع اوّل: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» بگوید و به رکوع رود بعد بایستد و بگوید: «قُلْ هُوَ اللَّهُ احَدٌ» باز به رکوع رود و سربردارد و بگوید: «اللَّهُ الصَّمَدُ»، باز به رکوع رود و سر بردارد و بگوید: «لَمْ ‏یَلِدْ وَ لَمْ‏ یُولَدْ» و به رکوع رود و سر بردارد و بگوید: «وَ لَمْ ‏یَکُنْ لَهُ کُفُوَاً احَدٌ»، بعد به رکوع رود و بعد از سر برداشتن دو سجده کند و رکعت دوم را نیز مانند رکعت اوّل به‏ جا آورد و در آخر تشهد بخواند و سلام گوید.

حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله) در اجوبه الاستفتائات درباره خواندن نماز آیات به این شیوه می‌فرماید: بعد از نیت و تکبیرة الاحرام، حمد و یک آیه (البته احتساب بسم‌الله به عنوان یک آیه خلاف احتیاط است) از سوره‌ای را قرائت و رکوع کند. سپس سر از رکوع بردارد و آیه دیگری از آن سوره را بخواند و به رکوع رود و بعد، سر از رکوع برداشته و آیه دیگری از همان سوره را قرائت نماید و همین طور تا رکوع پنجم ادامه دهد تا سوره‌ای که پیش از هر رکوع، یک آیه از آن را قرائت کرده، قبل از رکوع آخر تمام شود.

آیت الله العظمی سیستانی گفته است: در نماز آیات ممکن است انسان بعد از نیّت و تکبیر و خواندن حمد، آیه‌های یک سوره را پنج قسمت کند و یک آیه یا بیشتر از آن را بخواند بلکه کمتر از یک آیه را نیز می‌تواند بخواند ولی باید (بنابر احتیاط) جمله تامه باشد و از اول سوره شروع کند و به گفتن بسم الله اکتفا نکند و سپس به رکوع رود و سر بردارد و بدون اینکه حمد بخواند، قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به رکوع رود و همین طور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید.

مثلاً در سوره فلق، اول، بسم الله الرحمن الرحیم قل اعوذ برب الفلق بگوید و به رکوع رود، بعد بایستد و بگوید من شر ما خلق، دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع بایستد و بگوید ومن شر غاسق اذا وقب باز به رکوع رود و بایستد و بگوید و من شر النفاثات فی العقد و به رکوع رود و دوباره سر بردارد و بگوید و من شر حاسد اذا حسد و بعد از آن به رکوع پنجم رود. (مساله ۱۴۸۸)

• همان چیزهایی که در نمازهای پنج گانه (یومیه) واجب و مستحب است، در نماز آیات نیز واجب و مستحب است ولی در نماز آیات، مستحب است به جای اذان و اقامه، سه مرتبه به قصد امید ثواب بگویند الصلاة.
• مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید سمع الله لمن حمده و نیز پیش از رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید ولی بعد از رکوع پنجم و دهم، گفتن تکبیر مستحب نیست.
• خواندن نماز آیات به جماعت اشکال ندارد، بلکه مستحب است.
• در تقسیم سوره، «بسم الله الرحمن الرحیم» آیه به حساب نمی‌آید.